صابر

صابر

چای می‌خورین یا قهوه؟

قلم (فونت) فارسی شبنم

سه شنبه, ۱۹ آبان ۱۳۹۴، ۱۱:۲۱ ب.ظ

صفحه اصلی این پروژه:
rastikerdar.github.io/shabnam-font

فونت آزاد (تحت مجوز SIL Open Font License 1.1) و رایگان است. می توانید آن را تغییر دهید و به هر اسمی غیر از نام شبنم منتشر نمایید.
اگر در مورد فونت نظری دارید خوشحال می شوم در میان بگذارید.

پ.ن فونت قالب این وبلاگ شبنم نمی‌باشد.

  • صابر راستی کردار

شبنم

فارسی

فونت

قلم

نظرات (۲۸)

  • ۲۰ آبان ۹۴ ، ۰۸:۳۶
  • سید علی
    • خیلی زیبا و با کیفیت به نظر می‌رسن.
    خداوند خیرتون بده ان‌شاءالله.
    آرزوی همه‌ی ماها رو به حقیقت پیوند دادی.
    ان‌شاءالله به زودی هم توی اینترنت هم توی سیستم‌های عامل آزاد مثل اندروید و لینوکس این فونت‌ها به عنوان فونت پیش فرض فارسی ظاهر بشن
  • ۲۰ آبان ۹۴ ، ۲۲:۵۴
  • ایمان
    • سلام
    من از فونت وزیر شما استفاده کردم زیبایی خاصی به کار داده ممنون بابت فونت هایی که ارایه میدید.
    برام سوال شده که طراحی یک فونت چقدر زمان می بره که شما توی این ماه سه تا فونت ساختید ;-)
    کاش یکم در مورد کارهاتون توضیح بدید ، چه تغییراتی ایجاد کردید ، چه مشکلاتی دارند که باید برطرف شوند حسن های فونت های نسبت به سایر فونت ها موجود چیه و ...
    پاسخ:
    سلام
    قلم های صمیم، تنها و وزیر کاملا جدید هستند. معادل فونتی دیگر نیستند که بتوان گفت این از بقیه بهتر است. سلیقه ای هست ممکن است فردی ظاهر آنها را بپسندد یا خیر. مثلا من فونت گوشی خودم را وزیر قرار دادم اما اغلب سایت ها مثل خبرگزاری ها را با فونت صمیم می بینم. کاملا سلیقه ای هست.
    اما قلم شبنم در حقیقت حاصل یک تصور ذهنی نه چندان روشن از فونت خوب یکان و ساخت دوباره در جهت آنچه که احساس میشده بهتر خواهد بود می باشد. هنگام مراحل تولید شبنم، قلم یکان در معرض دید قرار نداشت تا این قلم مثل آن نشود.

    شاید بتوان گفت مهمترین تفاوت این قلم ها با سایرین، موضوع مجوز این ها است که کاملا آزاد می باشند.

    مدت زمان طراحی یک فونت نیز طبق آنچه که در ویکی پدیا آمده: "در طراحی قلم یا فونت برخلاف طراحی نشانه یا پوستر که معمولاً به طور انفرادی صورت می‌گیرد، کاری گروهی و بسیار فنی و پیچیده می‌باشد و به همین جهت اساتیدی کارکشته و اهل فن، برای طراحی قلم، ۵ سال هنر و فلسفه شرق، ۵ سال هنر و فلسفه غرب، ۵ سال خوشنویسی و ۶ سال آشنایی با تکنولوژی را ضروری دانسته‌است."

    اما خب اگر بنده می خواستم به این قاعده پایبند باشم احتمالا عمرم کفاف نمی داد!
  • ۲۱ آبان ۹۴ ، ۲۰:۱۳
  • سید علی
    • سلام مجدد
    گفتین که فونت گوشیتون رو روی فونت وزیر ست کردین
    میتونم بپرسم چطوری اینکار رو کردین؟
    با برنامه خاصی اینکار روکردین؟
    پاسخ:
    با اَپِ iFont
    برنامه رو که نصب کردین فایل ttf فونت رو بریزین توی شاخه ifont/custom روی حافظه گوشیتون. بعدش برید توی ifont اون بالا برگه My رو بیارید. سپس My font. توی لیست اسم فونت رو میبینید. ست کنید. بعد از مراحل نصب برید توی تنظیمات فونت گوشیتون (display/font) فعالش کنید.
  • ۲۲ آبان ۹۴ ، ۱۲:۳۳
  • سید علی
    • سلام مجدد
    فکر کنم گوشی شما سامسونگ باشه که به این راحتی انجام شده این مراحل)که معولا سامسونگ راحتتره نغییر فونت روش(
    بعد از کلی ور رفتن بالاخره فهمیدم اول با همون اپ باید فایل نصبی فونت شما رو بسازم بعد نصبش کنم و بعدش از طریق همون اپ فونت رو روی گوشیم ست کنم.
    بعد از این همه زحمت و مرارت تصمیم گرفتم دو تا فونت شبنم و صمیم رو که بنظرم از دو تای دیگه روی گوشیم ظاهر بهتری دارن شر کنم با بقیه و در نتیجه اون ها رو روی مارکت "مایکت" به رایگان قرار دادم. البته فعلا تایید نشده ولی به هر حال بسته ها رو گذاشتم تا خیلی های دیگه هم از زحمات شما بهره مند بشن. البته توی توضیحاتش هم اسم شما رو بعنوان تولید کننده فونت ها ذکر کردم. خدا خیرتون بده گوشیم خیلی قشنگ تر شده ظاهرش
    اگه از اون دو تا فونت استقبال بشه ان شاءالله دو تای دیگه رو هم میذارم روی مایکت
    البته به شرط رضایت شما وگرنه اون ها رو هم پاک میکنم از روی مایکت
    پاسخ:
    سلام
    این قلم ها اساسا آزاد هستند و برای استفاده به وجود آمدند بنابراین شرط و رضایت من نیازی است.
    فقط اگر دارد امکان علاوه بر استفاده از آخرین نسخه در توضیحات اَپتون به این موضوع اشاره بفرمایید که این قلم ها در حال توسعه می باشند و در آینده نسخه های جدیدتر و کامل تر فونت منتشر خواهد شد. به ویژه شبنم که هنوز در مراحل ابتدایی هست و راه طولانی ای در پیش دارد اما قابل استفاده می باشند. برای مثال در نسخه 0.4 تمامی اعداد بهتر شدند در حالی که در نسخه قدیمی تر ارقام دارای اندازه و شکل صحیحی نبودند.
    و همچنین موضوع آزاد بودن قلم ها و اینکه هر کسی می تواند آن را تغییر دهد یا قلم دلخواهش را از روی آن بسازد. :)
    با سپاس
  • ۲۳ آبان ۹۴ ، ۰۵:۵۵
  • سید علی
    • حتما
    فقط نکته ای که میخواستم چند بار بگم و یادم رفت، بهتره اگه امکانش هستش عدد ۶ رو در نمامی فونت هاتون تغییر بدین به چیزی شبیه به اونی که در فونت هما هست اینی که الان هست بیشتر آدمو یاد ۶ عربی میندتزه. ممنون
    پاسخ:
    در حقیقت دو نوع ۶ در فونت وجود داره. در فایرفاکس متفاوت از کروم نشون میده. عدد 4 و 5 نیز. باید یه توافق کلی روی اینکه کدام اصلی شود صورت بگیرد که هنوز نشده.
  • ۲۵ آبان ۹۴ ، ۲۲:۰۷
  • سید علی
    • ۴ و ۶ عربی که مشخص هست قیافه شون اما پنج رو نفهمیدم چطوری دو جور طرز نمایش هست و اینکه میگین تصویب نشده منظورتون چیه؟رای گیری انجام دادین برای اینکار؟
    پاسخ:
    توی توسعه قلم صمیم که در حال حاضر اینجا صورت می گیرید:
    github.com/rastikerdar/samim-font/issues
    در مورد ارقام اینجا مختصر بحث شد که به نظر میاد خود فونت استاندارد هست و مشکل از ورود و نمایش ارقام در محیط مورد نظر باشه:
    github.com/rastikerdar/samim-font/issues/21

    البته اگر نیازی می بینید بیشتر بررسی میشه.
  • ۲۵ آبان ۹۴ ، ۲۲:۱۵
  • سید علی
    • و یه چیز دیگه اینکه من الان توی فایرفاکس و کروم هر دو شش رو یه جور دیدم.
    و اینکه ممنون میشم این روش کار با و ابزارها رو و وسیله های این فونت فورگ رو توی یه تاپیک توضیح بدین
    تشکر
    پاسخ:
    نوشتن مطالب آموزشی خیلی کار پر زحمتیه. دوستان پیشنهاداتی دادند اگر توافق بشه خروجی های خوبی نتیجه خواهد داد. فقط این رو بپرسم که سیستم عاملتون چیه که بدونیم کدام نسخه فونت فورج مناسبه برای آموزش؟
  • ۲۸ آبان ۹۴ ، ۲۰:۱۹
  • سید علی
    • من برام فرقی نمی کنه
    هم از لینوکس فدورا و ردهت بیس استفاده میکنم هم از ویندوز می تونم استفاده کنم. شما هر جور که راحت هستید می تونید زحمت این آموزش ها رو بکشید قطعا مفید خواهد بود. در ضمن متاسفانه مایکت با انتشار بسته ی اندروید این فونت ها که تهیه کرده بودم موافقت نکردن و جواب مبهمی به بنده دادن که متوجه نشدم منظورشون و ایرادشون چی بوده هر چند که براشون توضیح دادم که این فونت رایگان و متن باز هستش و انتشار و بازنشرش آزاد هست توضیحی بهم ندادن که چرا رد شده. بگذریم. ممنون میشیم اگه این آموزش ها رو قرار بدین. به نظرم هم آموزش میتونه ویدیویی باشه هم متنی اگه ویدیویی باشه به نظرم نیازی به تایپ و .... ندارین و برای هاستینگش همچمیتونید از آپارات استفاده کنید. قطعا جامعه پارسی زبان مدین این فونت ها و فونت های حاصل شده از اون ها که توسط دیگران و به صورت متن باز نشر داده خواهند شد مدیون شما خواهد بود. با آموزش اصول کار با ابزارهای طراحی فونت و آموزش اصول طراحی کاراکترهای فرسی و کدینگ اون ها و تولید فونتوهای استاندارد قطعا در آینده نام نیک شکا بیشتر و بهتر خواهد درخشید کماینکه همین الانم با این کار خوبی که کردین اسمتون ماندگار و حداقل من و دوستانی که از ابزارهای متن باز استفاده میکنن قدرشناس شما هستیم.
    پاسخ:
    مساله آن سایت مهم نیست. مهم تلاش و لطف و محبت ستودنی شماست. در مورد مطالب آموزشی هم انشاءا..
  • ۳۰ آبان ۹۴ ، ۱۵:۱۵
  • محمد رضا
    • سلام.

    قبل از هر چیزی باید بابت انتشار این فونت عالی از شما تشکر کنم.

    من در استفاده از این فونت به مشکلی بر خوردم که در تصویر پیوست شده میتونید مشاهده کنید.

    https://www.dropbox.com/s/wlci65wjnfro51k/shabnam.jpg?dl=0

    در حالتی که همه سی اس اس های پیشفرض reset شده فونت شبنم از بالای باکس فاصله پیدا میکند. (قسمت زرد رنگ) در حالی که در فونت های دیگر این مشکل مشاهده نمیشود.
    پاسخ:
    سلام
    ممنونم. ببخشید که دیر پاسخ میدم.
    اولا از شما تشکر می کنم برای گزارش این اشکال و همچنین اینکه توی زحمت افتادید و تصویر تهیه نمودید. باز هم اگر ایرادی دیدید ممنون میشم اطلاع بدید.
    شما درست فرمودید. برای همین توی متریک های فونت تغییراتی اعمال نمودم. نسخه جدید را ملاحظه بفرمایید امیدوارم مشکل رفع بشه.

    پاینده باشید.
  • ۲۴ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۳:۴۲
  • سعید
    • دوست عزیز نام اصلی این قلم همان یکان متعلق به آقای سپهر است، چرا شما آن را عوض کرده‌ایدر
    پاسخ:
    از شما دعوت می کنم سایر قلم ها را نیز ببینید شاید بپسندین.
  • ۲۶ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۷:۵۹
  • سعید
    • باسپاس از پاسختان. من منظور شما را نفهمیدم. شما خیلی زحمت کشیده‌اید و این خیلی خوب است ولی چون گلیف‌های این فونت ۹۹ درصد همان گلیفهای فونت یکان متعلق به آقای سپهر است. لطفاً نام آن را همان یکان بگذارید. مثل فونت IRYekan که کمی فونت اصلی را عوض کرده‌اند ولی نام همان نام است.
    پاسخ:
    من نیز بابت نظرتان متشکرم. پیروز باشید.
  • ۰۳ خرداد ۹۵ ، ۱۶:۴۳
  • سینا
    • سلام و ممنون بابت زحماتتان
    اشکال نمایش و رنجه شدن در فایرفاکس قابل حل می باشد؟
    پاسخ:
    سلام
    شما از چه نسخه ویندوز و همچنین فایرفاکسی استفاده می کنید؟ چون این مورد رو با پیگیری دوستان خیلی وقته روی همه فونت ها برطرفش کردیم و از اون موقع گزارشی دریافت نکرده بودم!
    https://github.com/rastikerdar/vazir-font/issues/2
  • ۰۴ خرداد ۹۵ ، ۰۹:۰۸
  • سینا
    • متاسف شدم که این مورد رو من اطلاع دادم، مشکل روی ویندوز 7 و 8 ونسخه نهایی فایرفاکس (46.0.1) وجود داره...
  • ۰۴ خرداد ۹۵ ، ۱۵:۱۹
  • سینا
    • دوست عزیز امکان داره آدرس ایمیلتون رو لطف کنید تا در مورد یک پروژه صحبت کنیم؟
    پاسخ:
    خواهش میکنم. آدرس ایمیل در انتهای صفحات فونت ها نیز آمده. saber.rastikerdar بر روی جی‌میل
  • ۱۴ بهمن ۹۵ ، ۱۷:۱۸
  • دانیال
    • متاسفانه هنگامی که در فتوشاپ اعداد رو تایپ میکنم
    به جای اعداد فارسی،اعداد انگلیسی تایپ میشود


    راه حل
    پاسخ:
    باید نسخه تمام ارقام فارسی (Farsi Digits) رو نصب کنید. اگر باز هم نشد حقیقتش دیگه راهی به ذهنم نمیرسه. به هر حال این اطمینان رو به شما میدم که مشکل از فونت نیست.
  • ۲۱ بهمن ۹۵ ، ۲۲:۲۶
  • دانیال
    • نسخه تمام ارقام فارسی رو از کجا دانلود کنم؟؟؟؟؟
    پاسخ:
    در صفحه نمایش فونت یعنی همین لینکی که در این پست آمده، فایل فشرده رو دانلود کنید. توی بسته فشرده، پوشه‌ای قرار داره به نام Farsi Digits. فونت های داخل این پوشه رو نصب کنید.
  • ۲۰ خرداد ۹۶ ، ۱۵:۴۹
  • دوستان
    • درود بر شما؛ خدا قوت
    طی مشورت اینجانب با دوستان اهل فن و بازخوردهای مخاطبان چنانچه در تایپ‌فیس شبنم تغییراتی کوچک اما موثر اعمال شود استقلال بیشتری خواهد یافت و اشکالات -تکراری و ناچیز- قلم یکان را هم به دوش نمی‌کشد؛
    -نقاط به شکل مربع با گوشه‌های مدور طراحی شوند و اندازه نقاط با تغییر وزن تغییری نامحسوس کند
    -عمودی‌تر شدن حرف "ـه"
    -حرف "ـهـ" از حالت فعلی به دو شکل گوشه دارتر یکسان با گوشه‌های مدور تغییر شکل یابد
    -پایه حروف "ف" و "ق" کوتاه‌تر شود
    -سرکج حروف کشیده‌تر، با کرسی خم‌تر طراحی شود
    -تیزتر شدن گوشه‌های حروف در عین نرمی
    پ.ن: این بررسی با در نظر گرفتن پارامترهای زیادی بدست آمده است.
    با آرزوی موفقیت و سلامتی برای شما
    پاسخ:
    سلام، بسیار سپاسگزارم
    من یک ایشو برایش در مخزن شبنم ایجاد کردم.
    github.com/rastikerdar/shabnam-font/issues/37
  • ۰۴ تیر ۹۶ ، ۰۲:۵۴
  • محیر
    • سلام، به نظر من ه میانی فونت شبنم مثل فونت تنها شود خیلی بهتر میشود. بابت زحماتتان ممنون
    پاسخ:
    سلام. راستش من خودم هم ـهـ قلم تنها رو ترجیح میدم اما نمی‌دونم به قلم شبنم بیاد یا خیر مگر اینکه با ترفندی سازگارش کرد. سپاس
  • ۰۴ تیر ۹۶ ، ۱۷:۳۸
  • محیر
    • به نظر من که خوب میشود حتما امتحان کنید، البته نکاتی که بقیه دوستان هم گفتند عالیست. در مورد فونت وزیر حرف ی سرش خیلی به دایره پایین نزدیک است و وضوح را پایین آورده که اگر کمی شبیه فونت ساحل شود درست میشود. منتظر ویرایش های جدید و مثل همیشه عالی هستیم. متشکرم
    پاسخ:
    بابت پیشنهادتون ممنونم. انشاءا.. اگر فرصتی به دست آمد حتما بهبودش میدم.
    update: شکل ی رو در فونت وزیر نسخه ۱۲ بهبود دادم امیدوارم اون چیزی که مد نظرتون بوده رو لحاظ کرده باشم. تشکر
  • ۱۳ تیر ۹۶ ، ۱۲:۴۵
  • دانشجو
    • سلام
    خیلی ممنون آقا صابر واسه این فونت به این زیبایی، واقعا خیلی زحمت می کشید.

    فقط می خواستم بپرسم که واقعا اینطوریه یا من اشتباه می کنم، تو این فونت شما حرف "ء" انگار تعریف نشده، مثلا وقتی می نویسیم ویدئو، حرف یکی مونده به آخر جاش خالی می مونه، من حتی تو دموی شبنم تو گیت هاب هم چک کردم و با Inspect گوگل کروم یک کلمه شامل این حرف نوشتم که باز هم به جاش جای خالی قرار داد.
    پاسخ:
    سلام. خواهش می‌کنم.
    راستش هر چی تست می‌کنم این مشکلی که فرمودین رو نمی‌تونم ببینم. در محیط‌های دیگری هم آزمایش کنید اگر مشکل رفع شد احتمالا ایراد از خود کروم یا زبان باشه.
  • ۲۱ تیر ۹۶ ، ۲۱:۴۲
  • محیر
    • سلام؛ خیلی عالی شده، ممنون. یه پیشنهاد: کارکترهای پرکاربرد تایپوگرافی را به فونت ها اضافه کنید مثلا ی یا ک کشیده. لطفا یه دستی هم بر سر شبنم بکشید دوستان پیشنهادات خوبی دادند. خیلی خیلی ممنون
    پاسخ:
    سلام
    ممنونم برای پیشنهادتون. من دیگه پیر هستم برای این جور کارها. با این قلب ضعیف، دست لرزان، چشم‌ کم‌سو و یاد کوتاه دیگر رمقی نمی‌ماند برای ورجه وورجه کردن‌ها.
  • ۲۲ تیر ۹۶ ، ۰۰:۴۹
  • محیر
    • اختیار دارید صابر جان ناامید نباش! قلبى بزرگ، دستى هنرمند، چشمانى حقیقت بین و یادى سرشار از آرامش توشه راهتان است.
    حتماً ادامه دهید :)
    پاسخ:
    تشکر برای محبت‌تان. البته به پیرمردها نباید گفت ناامید نباش چون حال بیچاره را خراب‌تر می‌کند ;)
  • ۱۶ مهر ۹۶ ، ۱۳:۵۹
  • ایلیا پژوهیده
    • فونت بسیار شیک و قوی ای هست
    موفق باشید ❤️
    پاسخ:
    سپاس
  • ۱۰ دی ۹۶ ، ۱۶:۱۰
  • همایون
    • سلام؛
    ضمن تشکر و خداقوت
    - ه میانی در قلم شبنم نیاز به اصلاح دارد چرا که در نوشته‌های طولانی و ریز ناخواناست-خصوصاً درحالت درشت- همچنین با هویت بصری قلم هماهنگی ندارد. چنانچه ه میانی درشت‌تر بود و به حرف عقبی متمایل نبود، بهتر بود؛ البته می‌توان با یک باز طراحی هوشمندانه شکلی مناسب‌تری ایجاد کرد؛ مثلاً فضای درونی ه را درشت‌تر کرد(عریض‌تر)، اتصال را قطع کردو...
    - ه پایانی هم جای کار دارد؛ مثلاً عمودی‌تر شود انتهای مدور ه به خط کرسی چسبانده شود(یکی از دلایل محبوبیت تایپ‌فیس یکان اتصال و پیوستگی حروف روی خط کرسی است) و...
    - شکل فعلی نقاط ارتفاع قلم را افزایش داده؛ بهتر است نقاط ۹۰ درجه چرخانده شوند تا همین این مسئله رفع شود و هم ساختار یکدست(فِلَت) قلم حفظ شود.
    سپاس از توجهتان
    پاسخ:
    سلام
    متشکرم برای نکاتی که بیان فرمودید. در اینجا ثبت شد تا در نسخه بعدی مورد توجه قرار گیرد.
    https://github.com/rastikerdar/shabnam-font/issues/42
  • ۱۳ دی ۹۶ ، ۰۱:۰۰
  • میثاق
    • سلام، به نظر من ‍ه‍ فونت پرستو را گردتر و عریض تر کنید برای شبنم استفاده کنید خیلی بهتر می شود. برای ‌‌ـه هم ارتفاع آن را پایین تر بیاورید و به حرف ـمـ شبیه کنید زیباتر می شود.
    ممنون و خسته نباشید :)
    پاسخ:
    سلام. متشکرم برای پیشنهادتون. در باز طراحی در نظر می‌گیرم.
  • ۰۶ بهمن ۹۶ ، ۲۲:۳۵
  • یک طراح
    • سلام
    من به عنوان یک طراح واقعاً قلم‌های زیبای شما را تحسین می‌کنم و پیشرفت روزافزون را آرزومندم.
    فقط چند توصیه کوچک داشتم؛ انحنای کمتر حروف و نقاط مربع برای قلم شبنم زیباتر است، ه میانی هم در ویرایش جدید می‌بینم اصلاً جالب نیست، ی چسبان هم انگار کمی کج شده است.
    سپاس
    پاسخ:
    با سلام
    ضمن تشکر از نظر شما در ایشو زیر ثبت گردید:
    github.com/rastikerdar/shabnam-font/issues/43
  • ۱۲ تیر ۹۷ ، ۲۲:۴۰
  • ن
    • سلام
    اصرار شما بر باز طراحی(بی‌جا) به جای بهبود برای بنده قابل درک نیست. "ـه" پس از تلاش و همفکری‌های بسیار تازه به شکل صحیح خود در سری سوم نزدیک شد که با این ویرایش تازه-بخوانید واترقیدن-و دیدن دوباره گردن دراز و رو به پایین این حرف به کل ناامید شدم.
    پاسخ:
    سلام
    ممنونم برای نظرتون. راستش من بی تقصیرم. به این توییت مراجعه نمایید:
  • ۱۳ تیر ۹۷ ، ۲۳:۰۴
  • ن
    • سپاس از توجهتان؛
    با نگاه مختصری که کردم به نظر می‌رسد قریب به اتفاق در زمینه گرافیک، طراحی و نوشتار فارسی کم‌تر تخصص داشته و نگاهی صفر و یک به اثر هنری دارند، همچنین همان طور که التفات دارید، بهتر آن بود که یک حرف در متن(در کنار سایرین) مورد بررسی قرار می‌گرفت(شکل حاضر ه پایانی با قلم سازگار نیست).
    پ.ن: آیا تمامی مخاطبان این قلم در بستر توییتر فعال هستند؟ آیا نظرسنجی در هر موردی لازم است؟ این که طراح صرفاً خود را کنار کشد امر پسندیده‌ای است؟ بهتر نبود این زمان برای مواردی که هنوز به بهبود محتاج‌اند صرف شود؟

    در هر حال بنده از سر دلسوزی و اندکی دانش مواردی را به عرض رساندم؛ صلاح مملکت خویش خسروان دانند
    پاسخ:
    سخن شما متین و دلسوزیتان مبارک است.
    گفتند ـه زیاد جالب نشده من هم چون چیزی به ذهنم نمی‌رسید سه شکل رو به رای گذاشتم.
    اگر شما مملکتی دیدید، به من هم نشان بدهید :)

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    تجدید کد امنیتی

    saber.rastikerdar بر روی جی‌میل گوگل
    github.com/rastikerdar
    twitter.com/rastikerdar

    پربیننده ترین مطالب
    آخرین نظرات
    ساخت وبلاگ در بلاگ بیان، رسانه متخصصان و اهل قلم